EN
PL
Rok 2016 był pierwszym rokiem, w którym zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji działały w reżimie wymogów dyrektywy Wypłacalność II.
Rok 2016 był pierwszym rokiem, w którym zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji działały w reżimie wymogów dyrektywy Wypłacalność II, której wymogi zostały zaimplementowane w nowej ustawie z 11 września 2015 roku o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej i przepisach wykonawczych. Zdecydowana większość przepisów tej ustawy obowiązuje od 1 stycznia 2016 roku.
Na podstawie wspomnianej ustawy KNF wydała Rekomendacje dla zakładów ubezpieczeń dotyczące:
- badania adekwatności produktu – mają one zastosowanie w szczególności do umów ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, umów ubezpieczenia na życie, w których świadczenie zakładu ubezpieczeń jest ustalane w oparciu o określone indeksy lub inne wartości bazowe;
- systemu zarządzania produktem – określają one ramy dla prawidłowej organizacji procesu zarządzania produktem obejmującego pełny cykl życia produktu (od momentu jego projektowania do momentu wycofania produktu z rynku) oraz identyfikacji, pomiaru, monitorowania, zarządzania i raportowania ryzyk związanych z tym procesem;
- procesu ustalania i wypłaty zadośćuczynienia z tytułu szkody niemajątkowej z umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych – wskazują one oczekiwania KNF dotyczące ostrożnego i stabilnego zarządzania procesem, ustalania i wypłaty zadośćuczynienia z tytułu szkody niemajątkowej, w tym także ryzykiem związanym z tym procesem.
Ustawa z 15 stycznia 2016 roku o podatku od niektórych instytucji finansowych. Zgodnie z ustawą od lutego 2016 roku banki (krajowe, oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji kredytowych), zakłady ubezpieczeń i reasekuracji, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz firmy pożyczkowe zostały obłożone tzw. podatkiem od aktywów finansowych, wynoszącym rocznie 0,44% wartości ich aktywów. W przypadku banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych wartość aktywów wolnych od podatku wynosi 4 mld zł. Dla ubezpieczycieli jest to kwota 2 mld zł, a dla firm pożyczkowych 200 mln zł. Limit aktywów powyżej których zakłady ubezpieczeń i reasekuracji płacą podatek dotyczy nie pojedynczej spółki, ale całej grupy kapitałowej.
W 2016 roku wprowadzono w życie także inne regulacje mające na celu implementację unijnych przepisów:
- Ustawa z 9 października 2015 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Głównym założeniem ustawy jest uszczelnienie systemu podatkowego, doprecyzowanie regulacji w sposób eliminujący wątpliwości interpretacyjne oraz ograniczenie zjawiska unikania opodatkowania. Najważniejsze zmiany wprowadzone nowelizacją to: wyłączenie zwolnienia z CIT dochodów funduszy inwestycyjnych zamkniętych (polskich FIZ oraz porównywalnych funduszy unijnych) oraz dochodów z tyt. zbycia ich udziałów oraz pewnych innych dochodów związanych z uczestnictwem w takich podmiotach (w tym odsetek); wprowadzenie zasad opodatkowania aportu aktywów niestanowiących zorganizowanej części przedsiębiorstwa w wartości rynkowej; uzależnienie stosowania zwolnienia z podatku u źródła wypłat odsetek i należności licencyjnych od spełnienia przez odbiorcę statusu rzeczywistego właściciela; wprowadzenie tzw. „klauzuli o unikaniu opodatkowania”;
- Ustawa z 5 września 2016 roku o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej. Ustawa nakłada na kwalifikowanych dostawców usług zaufania obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone odbiorcom usług zaufania powstałe w okresie świadczenia tych usług;
- Ustawa z 23 września 2016 roku o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich. Celem ustawy jest zapewnienie konsumentom możliwości składania wniosków o rozstrzyganie sporów z przedsiębiorcami do podmiotów oferujących niezależne, bezstronne, przejrzyste, skuteczne i szybkie metody ich alternatywnego rozwiązywania czyli stworzenie systemu pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich (ADR).
Poza implementacją przepisów unijnych wprowadzono także szereg zmian w polskim prawie, które miały lub będą mieć wpływ na funkcjonowanie Grupy PZU. Poniżej przedstawiono wybrane z nich:
Ustawa z 15 maja 2015 roku - Prawo restrukturyzacyjne. Dwa główne cele ustawy to: skuteczne zaspokojenie wierzycieli oraz pomoc dla zadłużonych firm i utrzymanie ich w obrocie gospodarczym. Przepisy ustawy wprowadziły m. in. nowe formy postępowań restrukturyzacyjnych: o zatwierdzenie układu, przyspieszone układowe, układowe i sanacyjne.
Ustawa z 9 czerwca 2016 roku o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami. Ustawa reguluje sposób kształtowania wynagrodzeń członków organów zarządzających i organów nadzorczych w spółkach z udziałem Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych i komunalnych.
Ustawa z 10 czerwca 2016 roku o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw. Ustawodawca zniósł obowiązek posiadania umowy ubezpieczenia od zdarzeń medycznych przez podmiot leczniczy prowadzący szpital, określonych w przepisach ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Ustawa z 15 grudnia 2016 roku o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich. Ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2017 roku. Ustawa ma na celu usprawnienie systemu ubezpieczeń w rolnictwie. W tym celu zostaną m. in. wprowadzone stawki taryfowe dla pakietów, do których będą stosowane dopłaty z budżetu państwa, oraz nastąpi znaczne podwyższenie rezerwy budżetowej na ten cel w kolejnych latach.
Zwiększeniu ochrony inwestorów oraz zaufania do europejskich rynków finansowych służyć ma unijny pakiet legislacyjny dotyczący przeciwdziałania nadużyciom na rynku kapitałowym, który wszedł w życie 3 lipca 2016 roku. Podstawę pakietu legislacyjnego tworzą: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z 16 kwietnia 2014 roku w sprawie nadużyć na rynku (MAR) oraz Dyrektywa Parlamentu Europsejskiego i Rady nr 2014/57/UE z 16 kwietnia 2014 roku w sprawie sankcji karnych za nadużycia na rynku (MAD). Unijne przepisy wprowadzają zupełnie nowy reżim funkcjonowania informacji poufnych w spółkach publicznych, którego głównym elementem będzie jednolita definicja informacji poufnej. Pakiet regulacji wpłynie na wykształcenie jednolitej polityki komunikacyjnej spółek giełdowych. Ważną częścią pakietu są przewidziane w dyrektywie sankcje karne za nadużycie pozycji rynkowej. Dyrektywa wprowadza wspólne definicje przestępstw, takich jak: wykorzystywanie informacji poufnych, nieuprawnione ujawnianie informacji i manipulacje na rynku oraz określa maksymalne sankcje karne za ich popełnienie.
Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z 5 października 2016 roku w sprawie dokumentów związanych z zawieraniem i wykonywaniem umów ubezpieczenia sporządzanych w postaci elektronicznej. Rozporządzenie określa szczegółowy sposób tworzenia, utrwalania, przechowywania i zabezpieczania, przy zastosowaniu podpisu elektronicznego lub pieczęci elektronicznej, dokumentów związanych z zawieraniem i wykonywaniem umów ubezpieczenia.
16 listopada 2016 roku uchwalono przez sejm ustawę zakładającą obniżenie wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn od 1 października 2017 roku. Będzie ona miała wpływ na zwiększenie wypłat świadczeń emerytalnych zarówno z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jak i Otwartych Funduszy Emerytalnych w związku z ukończeniem przez ubezpieczonego wieku niższego niż 10 lat od wieku emerytalnego (mechanizm tzw. „suwaka”).
Rekomendacje KNF dla sektora bankowego
W maju 2016 roku KNF wydała nową Rekomendację C (zastępującą Rekomendację C z 2002 roku) dotyczącą zarządzania ryzykiem koncentracji wydaną na podstawie art. 137 ust. 1 pkt 5 ustawy z 29 sierpnia 1997 roku – Prawo bankowe. Rekomendacja C w nowym brzmieniu stanowi uzupełnienie i rozwinięcie zagadnień z zakresu zarządzania ryzykiem koncentracji w bankach, powodowane rozwojem sytuacji w sektorze bankowym, nabyciem nowych doświadczeń zarówno przez banki, jak i nadzór finansowy oraz rozwojem regulacji europejskich na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat. Rekomendacja ta jest skierowana do wszystkich banków niezależnie od konsolidacji.
Ponadto, od 1 stycznia 2016 roku, zgodnie z zaleceniami zapisanymi w Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego, banki powinny wymagać od klientów starających się o kredyt mieszkaniowy zwiększonego wkładu własnego. Minimalna zaangażowana przez kredytobiorcę kwota ma odpowiadać 15% wartości nieruchomości, przy czym klient bezwzględnie powinien wnieść 10% gotówkowy wkład własny, a brakujące 5% będzie można zabezpieczyć, np. używając do tego celu oszczędności zgromadzone na IKE i IKZE. Od stycznia 2017 roku wskaźnik ten rośnie do 20%.
Projektowane regulacje prawne mogące mieć istotny wpływ na działalność Grupy PZU
Obecnie trwają prace legislacyjne nad projektem ustawy o dystrybucji ubezpieczeń implementującej do krajowego porządku prawnego przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 20 stycznia 2016 roku w sprawie dystrybucji ubezpieczeń (IDD – Insurance Distribution Directive). Państwa członkowskie Unii Europejskiej powinny dokonać implementacji dyrektywy do 23 lutego 2018 roku. Dyrektywa IDD - zwiększa ochronę klientów niezależnie od kanału dystrybucji, poprzez który nabywają produkt ubezpieczeniowy, a także ma zwiększyć ich poziom zaufania do zakładów ubezpieczeń. Klient w świetle IDD powinien otrzymać produkt, który jest dopasowany do jego potrzeb i możliwości. Nowe zasady są obwarowane surowymi sankcjami administracyjnymi, stosowanymi w przypadku naruszenia obowiązków i zasad sprzedaży.
Ogłoszony przez Rząd Plan na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju przewiduje zmiany miedzy innymi w obecnie funkcjonującym systemie emerytalnym. Reforma będąca wynikiem ustawowego przeglądu systemu ubezpieczeniowego zakłada w szczególności transfer 25% środków z Otwartych Funduszy Emerytalnych do Funduszu Rezerwy Demograficznej oraz 75% środków do nowoutworzonych Indywidualnych Kont Emerytalnych zarządzanych przez przekształcone w Towarzystwa Inwestycyjne Powszechne Towarzystwa Emerytalne. Likwidacji OFE ma towarzyszyć również wprowadzenie nowego, powszechnego systemu dobrowolnych II filarowych pracowniczych programów emerytalnych w sektorze przedsiębiorstw - Pracowniczych Planów Kapitałowych, gdzie składka będzie odprowadzana zarówno przez pracodawcę jak i pracownika, a środki zarządzane przez Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych.
